I MIECHOWSKIE DNI JEROZOLIMY
11-12 września 2010 r.
Miechów znowu stolicą
Polskiego Zwierzchnictwa
Zakonu Bożogrobców
Patriarcha Jerozolimy poczuł się, jak w rodzinie
- To wielka radość dla mnie czuć się, jak w rodzinie – takimi słowami powitał damy i kawalerów Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego zgromadzonych w Miechowie honorowy gość Dni Jerozolimy w tym mieście Patriarcha Jerozolimy Jego Błogosławioność arcybiskup Fouad Twal, Wielki Przeor Zakonu. - Jesteśmy wdzięczni za modlitwę, solidarność i pomoc – mówił dalej. - Potrzebujemy pomocy, ale nie zawsze ona do nas dociera. A jest nią pokój. Modlimy się, aby udały się negocjacje między USA i Izraelem, aby na Ziemi Świętej zapanował pokój. Grób Pański oznacza trzy wymiary: pierwszy, to znak krzyża i cierpienia. Przypomnijmy słowa Chrystusa: kto chce być moim uczniem, niech weźmie krzyż i mnie naśladuje. Nie przerażajmy się, bowiem obok cierpienia mamy także zmartwychwstanie. Grób Pański jest pusty, bo Chrystus zmartwychwstał. To powinno stanowić wymiar waszego życia: zwycięstwo i zmartwychwstanie. I trzeci wymiar - nadzieja, że kiedyś Ziemia Święta będzie cieszyła się swą sprawiedliwością, wolnością i pokojem. Przynoszę wam stamtąd braterskie pozdrowienia. Chcemy zabrać was w sercu, modlitwie i pamięci.”
GALERIA ZDJĘĆ
Następnie Kawalerowie i Damy uczestniczyli we Mszy św. koncelebrowanej przez Patriarchę, biskupów Kazimierza Ryczana, Piotra Skuchę, Jana Zająca i abp. Stanisława Szymeckiego oraz około 20 duchownych należących do naszego Zakonu, która odbyła się w kaplicy Bożego Grobu. Muzyczną oprawę Mszy św. zapewnił chór parafialny, o którym nasz tenor zakonny Krzysztof Szmyt powiedział, że mógłby śpiewać bez mikrofonu. Z kolei na sesji naukowej o. dr Jerzy Kraj mówił o polskich śladach w Ziemi Świętej. Stwierdził on, że działalność misyjną rozpoczęli już tam apostołowie i uczniowie Chrystusa, docierając aż do Azji i Afryki. Następnie ewangelizację narodów słowiańskich podjęli św. Cyryl i Metody. Gdy Jerozolimę zajęli muzułmanie, narodziła się idea organizowania wypraw krzyżowych. Książę Władysław II syn Bolesława Krzywoustego jako pierwszy Polak uczestniczył w krucjacie. Następnie pielgrzymkę do Ziemi Świętej, połączonej z krucjatą odbył książę Jaksa Gryfita. Sprowadził on w 1163 roku z Jerozolimskiego Zakonu Grobu Pańskiego kanonika Gallusa i ufundował klasztor z kościołem w Miechowie. Ośrodek działał nieprzerwanie do 1819 roku. Obecność Polaków w Ziemi Świętej możemy podzielić na trzy kategorie: pierwsza – to duchowni i zakonnice czyli franciszkanie opiekujący się miejscami świętymi związanymi ze śladami Chrystusa, druga to pielgrzymi idący na pomoc Ziemi Świętej i trzecia, to osoby związane z Palestyną. Tu ojciec Jerzy Kraj wymienił świętego Szymona z Lipnicy, który w 1478 roku odwiedził Ziemię Świętą, brata Anzelma Grabowskiego autora przewodnika po Ziemi Zbawiciela w języku łacińskim w 1512 roku i Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła, zwanego Sierotką.
Nie zapominajmy, też o pielgrzymce Hieronima Strzały do Palestyny w 1599 roku, po której Mikołaj Zebrzydowski opierając się na precyzyjnych jego pomiarach postanowił odtworzyć najważniejsze sanktuaria Ziemi Świętej w Kalwarii Zebrzydowskiej koło Wadowic. 1907 roku powstał Komisariat Ziemi Świętej. W czasie II wojny światowej w Palestynie znalazło się 50 tysięcy żołnierzy i więźniów sowieckich łagrów z generałem Władysławem Andersem. W latach 1942-47 działała w Nazarecie szkoła polska, założona przez gen. Władysława Andersa. W Jerozolimie i Hajfie znajduje się 340 grobów polskich. Na placu kościelnym w Nazarecie znajdujemy mozaikę, przedstawiającą Matkę Boską Częstochowską oraz Matkę Boską z Kozielska, a w kościele św. Józefa - tablicę poświęconą obecności polskich dzieci w Nazarecie. W Tyberiadzie na dziedzińcu kościoła św. Piotra naprzeciw posągu świętego, znajduje się pod murem kamienny pomnik w kształcie ołtarza projektu Tadeusza Zielińskiego z herbami miast polskich: Warszawy, Krakowa, Poznania, Lwowa, Gdańska i Wilna wybudowany pod koniec II wojny światowej ze składek polskich uchodźców. Nad Jeziorem Galilejskim w Tabghdze na pamiątkę pielgrzymki Ojca św. Jana Pawła II, kościół Prymatu Świętego Piotra zyskał w 2006 roku spiżowe drzwi ufundowane przez króla kurkowego z Krakowa Stanisława Dyrdę, a także mozaikę przedstawiającą naszego papieża Jana Pawła II, wykonaną staraniem Komisariatu Ziemi Świętej z Krakowa oraz Civitas Christiana. W Betlejem dzięki ofiarności Polaków i bezinteresownemu zaangażowaniu między innymi firmy pana Stanisława Osmendy, zakonnego ceremoniarza, kościół św. Katarzyny otrzymał nowe oświetlenie oraz został pomalowany przez polskich wolontariuszy. Z kolei o śladach polskich w Jerozolimie mówił ks. prof. Celestyn Paczkowski. Podkreślił on zasługi brata Anzelma z Krakowa w popularyzacji Ziemi Świętej, jak również Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” który podjął się trudu zbierania finansów na rzecz Ziemi Świętej. Dopiero wtedy inni możni pielgrzymi zaczęli zwracać uwagę na potrzeby utrzymania miejsc świętych w Palestynie. I tak książę Roman Sanguszko ufundował kielich wotywny do Bazyliki Grobu Bożego i Mszę św. za ojczyznę jeden raz w roku 3 maja przy Grobie Bożym. Natomiast ks. Marcin Pinciurek - Lipowiecki zakupił budynek dla Polaków, który wkrótce dla polskich uchodźców stał się ostoją w okresie zaborów. Prowadzenie tego obiektu, jak również Domu Pokoju na Górze Oliwnej siostry Rafały, przejęły siostry Elżbietanki. Stacjami III i IV Via Dolorosa opiekują się polscy franciszkanie. Przy IV stacji rzeźbę wykonał Tadeusz Zieliński. Od marca 2009 roku znajduje się przy niej Tryptyk Jerozolimski „Niebiańska Jerozolima”, wykonany przez Mariusza Drapikowskiego, kawalera OESSH. Ojciec Celestyn swoje wystąpienie zakończył słowami: „Uczestnicy pielgrzymek będąc w Palestynie stają się mieszkańcami Ziemi Świętej, śpiewają pieśni wielkanocne po polsku”.
Największą uwagę słuchaczy skupił Patriarcha arcybiskup Fouad Twal, który przedstawił problemy Ziemi Świętej. Oświadczył on, że jego diecezja liczy 104 tysiące wiernych. Obejmuje ona Jordanię, Palestynę, Izrael i Cypr. Większość katolików mieszka w Jordanii. Jeden z najboleśniejszych problemów, to wysokie bezrobocie w Autonomii, stanowiące przyczynę emigracji wykształconej kadry. Nastąpił też tam podział w obrębie naszej wiary. Chrześcijanie arabscy mają trudności w odnalezieniu swej tożsamości w środowisku, w którym zamieszkują. Rodziny nie mogą nawzajem odwiedzać się. Ale też wskazał na aspekt pozytywny, czyli wzrost powołań. Dlatego w Jerozolimie działają już trzy seminaria i liczne szkoły katolickie. Patriarcha apelował: opowiadajcie o Ziemi Świętej, o swych doświadczeniach stamtąd, zachęcajcie do pielgrzymek.
Po wspólnym odmówieniu Modlitwy Rycerza ze Zwierzchnikiem członkowie Zakonu spotkali się z Patriarchą w odrestaurowanym Domu Generałów. Aż trudno było uwierzyć, że jego pomieszczenia, przy których prace rozpoczęły się w styczniu, zostały odrestaurowane w tak krótkim czasie. Zasługa w tym Komandora Zakonu Stanisława Osmendy. Dzięki temu Polskie Zwierzchnictwo mogło godnie przyjąć Patriarchę we wnętrzach budynku klasztornego. Odnowione wnętrza mimo swej surowości przypominały minione wieki świetności Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego. Docenił to Zwierzchnik Komandor Karol Szlenkier, który serdecznie podziękował Komandorowi prałatowi Jerzemu Gredce za jego usilne starania dotyczące przywrócenia dawnego wyglądu Domu Generałów. Te dziesięcioletnie działania już wkrótce pozwolą na przyjmowanie gości w 60, zachowanych do dziś celach zakonnych i dwupiętrowym pomieszczeniu refektarza.
W następnym dniu 12 września Patriarcha wręczył Muszle Pielgrzyma 40 Kawalerom i Damom Zakonu, którzy odbyli pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Przypomniałam sobie wtedy chwilę sprzed dziesięciu lat, gdy ówczesny Patriarcha Jerozolimy abp Michael Sabath wręczał w miechowskiej bazylice Bożego Grobu Conchę Peregrinatoris mojemu ojcu śp. Komandorowi Zbigniewowi Chojnackiemu i mnie. Następnie odbył się przy dźwiękach muzyki orkiestry szkockiej ”Donegal” z Częstochowy uroczysty ingres do Bazyliki Bożego Grobu. W procesji za sztandarem sosnowieccy kawalerowie nieśli feretron w kształcie krzyża jerozolimskiego. Za nim postępowali rycerze na koniach z krzyżem jerozolimskim na kaftanach. Zapewne Miechów długo będzie pamiętał tę uroczystość. Mszę św. w Bazylice Bożego Grobu odprawił Przeor Polskiego Zwierzchnictwa Kardynał Józef Glemp wraz z Patriarchą abp. Fouadem Twalem i bp Kazimierzem Ryczanem. W homilii Wielki Przeor Polskiego Zwierzchnictwa kardynał Józef Glemp nawiązał do 327 rocznicy zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego nad Turkami koło Wiednia. Bożogrobcy gromkimi brawami przyjęli ogłoszenie dekretu, ustanawiającego Miechów siedzibą Polskiego Zwierzchnictwa Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego. Zwierzchnik Zakonu wręczył order złotej Glorii Zwierzchnictwa Polskiego abp. Fouadowi Twalowi oraz bp. Kazimierzowi Ryczanowi. Po Mszy św. damy i kawalerowie Zakonu wysłuchali w kaplicy i krużgankach Bożego Grobu, odmówionej przez Zwierzchnika modlitwy o pokój w Ziemi Świętej.
W uroczystości uczestniczyli honorowi goście: wojewoda małopolski Stanisław Kracik, marszałek Województwa Małopolskiego Marek Nawara, burmistrz Miechowa Krzysztof Świerczek oraz starosta miechowski Mieczysław Bertek. Adres gratulacyjny przysłał prezydent RP Bronisław Komorowski. Na Placu Kościuszki uczniowie Zespołu Szkół nr. 1 w Miechowie zaprezentowali inscenizację historyczną ”Deus lo vult” (Bóg tak chciał). Natomiast w bazylice wystąpili Andrzej Seweryn z Tryptykiem Rzymskim oraz Andrzej Grudzień z koncertem organowym.
Ustanowienie Miechowa oficjalną siedzibą Polskiego Zwierzchnictwa Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego podkreśliło, że klasztor miechowski stanowi nadal własność Patriarchy Jerozolimskiego w sensie duchowym. Pierwsze Dni Jerozolimy w Miechowie potwierdziły, że Sanktuarium Bożego Grobu jest Polską Jerozolimą, do której – jak Bóg da - za dwa lata znowu będzie pielgrzymował Patriarcha. Miejmy nadzieję, że naszymi wspólnymi staraniami zastanie on swoje sanktuarium jeszcze piękniejszym.
Małgorzata Chojnacka-Dzieszyńska OESSH
Bazylika Grobu Bożego w Miechowie